Sander de Kramer uitgeroepen tot Meest Positieve Nederlander, dit waren vijf sleutelmomenten in zijn leven (2024)

In 2022 werd Sander de Kramer al benoemd tot Rotterdams erfgoed, maandag wordt hij ook uitgeroepen tot Meest Positieve Nederlander. “Sander is een rasidealist die altijd zijn hart volgt. Als hij onrecht ziet, dan komt hij in actie. Hij maakt een enorme impact", aldus de jury. Samen met De Kramer zet Rijnmond vijf sleutelmomenten op een rijtje die laten zien dat die prijs op zijn lijf geschreven is.

In 2000 begon Sander de Kramer als hoofdredacteur bij de straatkrant in Rotterdam. Hij had destijds een redelijk goed beeld van het leven van een dakloze, maar hij vond dat hij het ook zélf moest meemaken. Daarom leverde hij zijn huissleutels in en ging hij een maand lang op straat leven. "Ik sliep in de daklozenopvang, maar ook gewoon buiten, in de kou", vertelt hij.

De Kramer kan zich nog goed herinneren hoe hij werd behandeld door een bakker bij wie hij om brood vroeg. Het is een sleutelmoment geworden in zijn drive om zich in te zetten voor daklozen. "Ik kwam binnen en vroeg om een brood. Ik zag er toen al best wel slonzig uit, na een paar dagen op straat. Hij reageerde: 'brood? Ik geef dat liever aan de beesten dan aan zo’n smerige zwerver als jij'."

Die vervelende ervaring maakte veel indruk op hem, maar hij wist er uiteindelijk kracht uit te halen: "Uit dat moment heb ik iets positiefs geput. Want die man was zo onwetend. Daklozen hebben juist een arm om de schouder nodig, een duwtje in de rug. Ik ben er op straat achter gekomen dat veel mensen door pure pech, door een tegenslag in het leven, dakloos zijn geworden. Die bakker heeft mij geïnspireerd om mensen zich daar bewust van te laten worden."

De drang om daklozen te helpen werd de jaren erna alleen maar groter. "Ik wilde de vooroordelen over daklozen doorbreken", legt hij uit. "Mijn vrienden zeiden altijd: 'In Nederland hoeft niemand dakloos te zijn. Dus als je dakloos bent, is het je eigen schuld.' Ik dacht: 'Dit kan niet, ik moet hiertegen knokken. Hoe reken ik af met die clichés?'"

Een van die manieren hoe hij dat wilde doen was in de winter van 2006. De Kramer deelde muziekinstrumenten uit aan daklozen. In Rotterdam gold namelijk een bedelverbod, en op deze manier zijn de daklozen geen bedelaars, maar straatmuzikanten, was het idee.

"Ik ben trompetten, sambaballen en mondharmonica's gaan uitdelen en maakte straatmuzikanten van ze", vertelt hij enthousiast. "Ik moet zeggen, ik weet niet wat er nu meer overlast gaf, het bedelen of de muziek, want er waren er een paar, die konden er niks van", lacht hij.

"We zijn bij het stadhuis gaan demonstreren en zijn ‘Heb je even voor mij’ gaan zingen van Frans Boaer. We zongen: 'heb je eten voor mij, en wat drinken erbij.'"

Ook werd hij in 2003 bondscoach van het Nederlands Daklozenteam. Op het WK bemachtigde het elftal de derde plek. “Dat was historisch. Die jongens hadden ineens een doel in het leven, dat was zo bijzonder. Van de één op de andere dag stonden ze handtekeningen uit te delen.”

De Kramer weet van aanpakken, dat blijkt. Dat deed hij de afgelopen decennia niet alleen in Rotterdam, maar ook in het buitenland. In het Afrikaanse land Sierra Leone is Sander de Kramer namelijk niet zomaar een bezoeker of toerist, maar zet hij zich al jaren in voor kinderen in het land, dat bij de Verenigde Naties te boek staat als één van de slechtste plekken ter wereld om te leven.

In 2007 kreeg Sander voor het eerst lucht van diamantmijnen in Sierra Leone waar jonge kinderen, soms pas zes jaar oud, gedwongen werkten. Hij reisde af naar het land en zag met eigen ogen hoe slecht de omstandigheden daar waren. "Ik zag ondervoede kinderen die als tot slaaf gemaakten in de mijnen werkten. Het waren weeskinderen van wie de ouders in de burgeroorlog waren omgekomen."

De Kramer besloot actie te ondernemen. Hij zette samen Hugo Borst, een vriend van hem, een stichting op: The Sunday Foundation. "We hebben die kinderen daar weggehaald en zijn scholen gaan bouwen. Inmiddels staan er 42 scholen."

Die bevrijdingsactie ging niet zonder moeite. De Kramer heeft meerdere heftige momenten meegemaakt in Sierra Leone. "Ik ben gearresteerd geweest door een corrupte politieagent en ik heb een keer moeten vluchten voor m'n leven toen de eigenaren van de mijn met een machete voor me stond. Dat was wel heftig. Maar ik heb toch doorgezet. Die eigenschap heb ik van mijn ouders. Die zeiden altijd: 'Volg je hart'."

"Ik heb ook kinderen op afstand geadopteerd in Sierra Leone", gaat hij verder. "Eén van hen, Alimamy, was als baby achtergelaten bij een boom omdat hij gehandicapt is. Nu doet hij een opleiding tot leraar. Dat is zo bijzonder. Nu is hij de toekomst van dat land."

De positieve instelling van De Kramer werd in 2013 flink op de proef gesteld. In augustus van dat jaar had hij van het één op het andere moment een piep in zijn oor en een draaierig gevoel. "Het bleek dat ik twee beschadigde evenwichtsorganen had. Mijn angst was dat ik kruipend door het leven zou moeten gaan. De duizeligheid heeft anderhalf jaar geduurd en die piep (tinnitus, red.) ging maar niet over. Ik werd er knettergek van."

De constante piep in zijn oor, dat hij zelf vergelijkt met een krekelgeluid, nam zijn leven steeds verder over. "Ik heb gedacht: als het nog erger wordt, dan ga ik naar Afrika, naar mijn hut, en dan stop ik met eten en drinken."

De Kramer was wanhopig en bezocht nóg een arts, in de hoop dat die wel een oplossing kon bieden voor de gekmakende piep. "Die arts zei tegen mij: 'Je hebt zoveel gezien in jouw leven. Afgehakte ledenmaten, genocide. En jij maakt je druk om een piep in je hoofd?"

Die opmerking heeft zijn ogen geopend, vertelt hij. "Hij maakte het opeens zo klein voor me." Vanaf dat moment veranderde er iets bij hem. "Ik ben naar huis gereden, heb daar een fles wijn opengetrokken en tegen mijn vrouw gezegd: 'Kom, we drinken een wijntje. En ik heb er een krekelgeluid bij, dus ik zit in Zuid-Frankrijk."

"Ik ben vanaf dat moment anders naar mijn lot gaan kijken. Ik ben gaan kijken naar wat ik wél nog kan. Die krekelgeluiden horen nu bij mij. Het is van mij."

De oorzaak van de tinnitus is altijd onzeker gebleven. Het konden meerdere dingen zijn, dachten de doktoren. "Het kan dat ik een tropisch virus heb opgelopen, of het kan komen doordat ik veel malariapillen heb geslikt, of doordat ik extreme roofbouw op mijn lichaam heeft gepleegd door de vele vluchten die ik achter elkaar nam."

"De arts zei tegen me dat ik ook niet te veel bezig moest zijn met de oorzaak van de tinnitus. 'Dan kun je je niet focussen op de acceptatie ervan', zei hij."

Het was niet de laatste keer dat De Kramer serieuze problemen met zijn gezondheid had. In 2022 werd hij met spoed opgenomen in het ziekenhuis met een potentieel dodelijke Malaria besmetting die hij opliep tijdens zijn 141e reis naar Afrika. Op het nippertje kon het leven van de journalist gered worden.

Zijn gezondheidsproblemen weerhielden De Kramer er niet van om zich te blijven inzetten voor anderen. Ook voor de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne die in 2022 begon. "Oekraïne vreesde in 2022 de allerzwaarste winter aller tijden, want alle huizen waren kapot gebombardeerd. Mensen zaten in kapotte huizen, in de kou." Dat kon de journalist niet laten gebeuren, vond hij. Hij zette dan ook een actie op poten om kachels in te zamelen, om die vervolgens zelf naar Oekraïne te brengen. Een jaar later, in 2023, deed hij dat nog een keer. "Mensen konden voor zeven tientjes een kachel doneren voor Oekraïne. Het was letterlijk een hartverwarmende actie."

Ook werd er voor generatoren gezorgd waardoor ziekenhuizen stroom hadden en levensbedreigende operaties konden worden uitgevoerd.

"Ik ben na de eerste actie eerst met vierhonderd kachels naar Oekraïne gereden", blijkt hij terug. "Daar heb ik verschrikkelijke dingen gezien. Bijvoorbeeld Julia (30) en Mascha (7), moeder en dochter. Julia's man was overleden bij een bombardement en het huis lag helemaal in stukken. De ramen waren eruit geblazen. Toen kwam ik binnen met een kacheltje onder m'n arm en warm eten. Ze begon meteen te huilen. Ik voelde me heel nederig, ik zei: 'Ik kom alleen maar een kacheltje brengen.' Ze reageerde: 'Het is meer dan alleen dat, het gaat erom dat er aan ons gedacht wordt. Dat geeft me zoveel kracht'."

Wat destijds begon als een kleinschalig project om vierhonderd gaskachels naar Oekraïne te brengen, is uiteindelijk uitgegroeid tot een mega-operatie waarbij in twee jaar 11 duizend kachels voor Oekraïne zijn ingezameld. Meerdere bedrijven werkten mee aan de actie en ook gedetineerden zetten zich in om kachels te maken.

De Kramer blikt terug op afgelopen jaren: "Het is leuk om alles nu weer langs te gaan, een soort trip down memory lane”, lacht hij. Hij besluit: “Ik vind het een grote eer om uitgeroepen te worden tot Meest Positieve Nederlander. Al helemaal omdat die prijs eerder uitgereikt is aan Bibian Mentel, zij was altijd een goede vriendin van mij. Zij stond zo positief in het leven, ondanks dat de kanker elke keer weer terugkwam. Het is heel bijzonder dat ik in haar voetsporen mag treden."

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl